Cuội không nói dối nữa rồi
Trung thu trăng sáng được ngồi cây đa
Biết vâng lời chị Hằng Nga
Chăn trâu thôi để trâu ra phá đồng…
Xa quê ai cũng nhớ , nhớ dòng sông , nhớ mái trường xưa hay nhớ những ngày thơ ấu theo mẹ lên cánh đồng lúa trải rộng khắp tận chân trời , hay nhớ cảm giác mong mẹ đi chợ về để chạy thật nhanh ra đón mẹ rùi xem trong làn ,trong thúng hôm nay mẹ mua quà gì ? Thật khó quên với nơi quê cha đất tổ , quê hương là Chùm khế ngọt , Là cánh diều biếc là tuổi thơ con thả trên đồng .Độc bước trên phố cổ nhìn thấy Cây Đa làm tôi nhớ quê đến thế , làng mình cũng có Cây Đa 1 trong những giá trị biểu tượng nhất của bao làng quê Việt Nam . Nó lại được xếp đầu tiên trong bức tranh thân thương mộc mạc khó quên đó : Cây Đa , Bến Nước , Sân đình…Tại sao lại như vậy ? Sau đây là 6 bí mật bất ngờ thú vị về cây Đa
1.Cây Đa là cây mang màu sắc Huyền Bí Nhất trong tất cả các loài thực vật : Thạch Sanh ngày xưa có một túp lều tranh dưới gốc cây đa,ông Bụt nhân từ cũng từ những cây đa hiện ra .Rễ mọc đến đâu cây mọc đi đến đó. Rồi cây đa biết bay lên tận Cung Trăng cùng chú Cuội nơi đó có chị Hằng nga xinh đẹp cứ mỗi dịp rằm tháng 8 thì câu chuyện chú Cuội ngồi gốc cây đa đuổi trâu ăn lúa cha gọi ời ời hiện ra trong tâm thức bao thế hệ trẻ em Việt Nam .
2.Cây Đa cũng là biểu tượng thú vị trong Tín Ngưỡng Việt Nam : Đó là tục thờ cây đa , lịch sử loài người từ xa xưa sống dựa và thiên nhiên nên sùng bái các thế lực siêu nhiên nhất là văn minh nông nghiệp,các dân tộc bộ lạc xa xưa họ thờ Vật tổ , gọi là Tôtem giáo , hai thứ đầu tiên con người thờ cúng là Đá và Cây nó tượng trưng có Vô Sinh và Hữu Sinh ,Trên khắp nẻo đường Việt Nam ta rất dễ bắt gặp hình ảnh có cái miếu nhỏ đặt bát hương ,những chiếc bình vôi để hương khói thờ thần cây đa " Thần cây đa , ma cây gạo , Làm đường hay xây nhà họ cũng cố tránh cây đa . Cây đa có những chùm dễ rộng đan xen như những chiếc võng treo thờ tại các đền Mẫu, đây là hình tượng gợi ý cho tổ tiên chúng ta làm ra lưới bắt cá , tết võng và làm nghề dệt vải .
3.Cây đa tượng trưng cho sự Phồn Sinh và Tuổi Thọ : Nó bề thế ,bệ vệ ,to cao vời vợi , Các cành cao thả dài xuống đất rồi lại sinh ra rễ mẹ ,rễ con bền vững đầy sức sống chính vì vậy cây đa là biểu tượng của người cao tuổi thế giới . Cây đa trần trụi với vẻ nguyên thuỷ có những điều ẩn chứa và huyền ảo.
4.Cây Đa còn là biểu tượng của Sức Mạnh Vật lý và Địa lý : Nó dám lấy thân mình thu hút những tia sét , những dòng điện trường. Những đêm mưa to gió lớn cây đa chống trọi với giông bão dũng cảm phi thường . Cây đa xoè tán xanh và rộng để che nắng che mưa cho mọi người . Nó là cây mẹ làm cho con người yên tâm với nụ cười, nước mắt, hướng về vĩnh cửu .Nó cũng là ngôi nhà của những chú cú Mèo đêm đêm phát ra tiếng gọi như âm thanh Thần Chết khiến lũ chuột đồng nghe thấy hồn bay phác lạc .
5.Điểm hẹn Tình Yêu : Đi đâu xa quê ngồi trên xe khác đi tới đầu làng nhìn thấy cây đa cảm giác đã về tới quê hương , nó thật bồi hồi và nhiều cảm xúc . Cây đa là điểm ghi nhớ , điểm đánh dấu nổi bật. Khi mùa chim làm tổ cũng là mùa cưới bắt đầu, chàng và nàng gặp gỡ hẹn hò thề non hẹn biển bên gốc cây đa .
Trăm năm đành lỡ hẹn hò
Cây đa bến cũ con đò năm xưa.
6.Cây Đa vô tình trở thành Thông tấn xã Làng quê : Dưới gốc đa vào buổi chiều mát mẻ người ta tụ tập bên nhau , họ uống nước vối, hút điếu thuốc lào kể chuyện trong làng ngoài xóm : nào là Cô Thắm sắp lấy chồng Tây hay Mẹ con bà Lành hôm nay lên phố nhập học cho con , Bà Tư hôm nay đi ăn đám giỗ cụ Sành ..vv .Cây đa mang màu sắc của Liêu Trai Chí Dị với những câu chuyện ma mà bây giờ Dế Mèn vẫn nhớ chuyện các cụ kể lại rằng đúng chỗ cây Đa chợ Đập đổ nát ngày xưa ,cứ chập tối những ngày mưa phùn mùa đông họ hay nhìn thấy con chó trắng chạy quanh chợ rồi biến mất tại gốc đa hay những đêm mưa họ vẫn hay bắt gặp hình ảnh cụ già đội nón lá rách, choàng chiếc áo tơi xanh vá nham nhở , dắt trâu ra đồng lúc 4 ,5 h sáng. Hỏi Cụ đi đâu thì ko thấy cụ trả lời lúc ngoái đầu lại thì chỉ thấy rùng mình khi chẳng thấy ai ngoài những giọt mưa phùn mờ ào u tịch hoang vắng ...
Hà nội đêm khuya 0 h 09 (17/9/2020 )
Tác giả : Ngô Đức Hòa
