- Năm 1883 : Pháp tạm chiếm Hà nội
- Công việc đầu tiên : Pháp cải tạo Hồ Gươm và xây dựng nhiều công trình thiết yếu xung quanh đó.Vì họ chọn Hà nội sẽ là thủ phủ của Liên bang Đông Dương.
- Hàng Khảm tên gọi khác Hàng Khay là con phố đầu tiên của thành phố được cải tạo vỉa hè theo phong cách phương Tây.
- Mục đích : không chỉ dành cho người đi bộ , để gây quỹ tu bổ thủ đô chính quyền Pháp đã ký quyết định cho thuê vỉa hè bán cà phê.
- Người Pháp quy định rõ dàng về thiết kế chiều rộng đường 7,5 m và vỉa hè rộng 3m lát đá , không được đỗ xe đạp. Đi vệ sinh bừa bãi nếu bị phát hiện công an sẽ bắt và bị phạt tiền.
- Thời kỳ Bao cấp : đất chật người đông, vỉa hè bị lấn chiếm một cách tàn bạo : họ xây bể nước, đi vệ sinh , bếp than tổ ong , trở thành nơi ngủ cho người lang thang gọi là trẻ “ dạt vòm “ , tết đến là nơi đặt nồi luộc bánh Chưng,ánh lửa sáng hơn đèn thành phố . Các quán trà đá , gánh hàng rong , phở mọc lên như nấm làm chiếc áo vỉa hè loang lổ chắp vá .Các câu chuyện dật gân lan truyền qua cầu truyền hình trà đá được ví " CNN đường phố " hay "Thông tấn xã vỉa hè ". Nhất là thời kỳ Giải thế doanh nghiệp, nhiều cán bộ về một cục, họ loay hoay chưa biết làm gì nên cứu cánh duy nhất là "Siêu thị mặt đất " .Ngay nảy ngày nay khách du lịch sang Việt nam họ thích nhất vỉa hè và gánh hàng rong : Một bức tranh về cuộc sống phố cổ mà bạn khó tìm ở bất cứ quốc gia nào.
Đầu đường trung tá bơm xe
Cuối đường thiếu tá bán chè đỗ đen
Có người từng hỏi Dế mèn : Tại sao lại goi là Vỉa Hè mà không phải là vỉa Xuân hay vỉa Đông.. ? Câu trả lời có lẽ ở góc độ Văn hóa :Ngày xưa , ở quê khi xây nhà cấp 4 trước khi bước vào trong nhà sẽ luôn có bậc thềm chống nắng , nó không những bảo vệ tường nhà mà còn là nơi hóng mát như một điều hòa nhiệt độ tự nhiên khi bước vào hay bước ra sân để tránh bị shock nhiệt. Chính cái lợi ích đó mà các cụ hay đặt chõng tre bên phích nước vối cạnh điếu thuốc lào còn một tay phe phẩy cái quạt mo ngẫm nghĩ sự đời ,nhân tình thế thái.Vậy là người Quê mang Vìa hè ra phố . Và phố có vỉa hè từ đấy , để Hà nội những năm 2000 trẻ em không còn ăn xin , cụ già ngồi trong công viên ngắm bà già nhớ tuổi thanh niên , để trái sấu chín lăn lăn trên đường , em đi về phía anh …Mộng mơ …
Hà nội 2/9/Covit 2020
Tác giả : Ngô Đức Hòa
