TỈ PHÚ CHUCK FEENEY
Bề ngoài trông giản dị,
Như một ông già nghèo,
Có vẻ còn keo kiệt.
Da xạm và nhăn nheo.
Nhưng ông, ông già ấy,
Tỉ phú Chuck Feeney,
Được Bill Gates, Buffett
Thành kính tôn làm thầy.
Ông là siêu tỉ phú,
Nhưng không có ô tô.
Đi làm bằng xe buýt.
Chiếc túi bằng vải thô.
Bảy sáu tuổi vẫn sống
Trong căn hộ hai phòng,
Loại cho thuê giá rẻ.
Đồ đạc gần như không.
Thức ăn - bánh sandwich,
Sữa hâm nóng, cà chua
Và các loại rau quả,
Tùy giá và tùy mùa.
Ông già “nghèo khổ” ấy,
Tỉ phú Chuck Feeney,
Suốt cả đời lặng lẽ
Làm từ thiện hàng ngày.
Ông lặng lẽ hiến tặng
Ba trăm triệu đô-la
Cho đại học Stanford
Và California.
Năm trăm tám tám triệu
Cho đại học Cornell.
Gần một tỉ xây mới
Bảy trường, New Ireland.
Ông lập quỹ từ thiện
Làm phẫu thuật nụ cười
Giúp trẻ em nghèo khổ
Thấy niềm vui cuộc đời.
Ngoài ra, ông quyên được
Hơn bốn tỉ đô-la.
Dự định còn quyên nữa,
Gấp đôi hoặc gấp ba.
*
Lặng lẽ làm từ thiện
Suốt mấy chục năm nay.
Vì sao? - có người hỏi.
Ông đáp lại thế này:
“Tôi không hề hà tiện
Trong ăn uống, chi tiêu.
Với tôi, thế là đủ.
Con người không cần nhiều.
Mà rồi, chỗ Thượng Đế
Không có khái niệm giàu.
Ta sinh ra trần trụi,
Chết trần trụi như nhau.
Đấy là chưa nói chuyện,
Cũng là việc hiển nhiên,
Xưa nay tấm vải liệm
Không có túi đựng tiền”.
MỘT NGƯỜI
Ở đời có những chuyện
Chỉ liên quan đến ta.
Có những cửa ải khó
Chỉ một mình vượt qua.
Có những lúc tuyệt vọng
Không ai để chuyện trò.
Có những giọt nước mắt
Tự mình phải lau khô…
Ở đời thường vẫn thế.
Luôn vẫn thế ở đời.
Mà ta thì khao khát
Một người, chỉ một người.
KHỈ VÀ RỪNG
Vợ chồng cô cháu đến
Háo hức khoe: Thằng Hành
Vừa rồi cho đi học
Một lớp xịn tiếng Anh.
Càng háo hức khi nói:
Học đã mấy tháng nay.
Bốn trăm nghìn một buổi.
Mỗi tuần học bốn ngày.
Ông Béo nghe, im lặng,
Thương hại nhìn thằng Hành.
Mới năm tuổi, thằng bé
Gầy đét, da tái xanh.
Thậm chí không muốn hỏi
Xem học hành ra sao.
Vì không hỏi cũng biết
Trình độ nó thế nào.
*
Người Việt ta, thật tởm,
Cứ đua nhau làm giàu.
Làm giàu bằng mọi cách
Cốt chỉ khoe với nhau.
Cứ như ta ghê lắm.
Thử hỏi ta là ai?
Ta là quê một cục,
Tầm tầm cái đức tài.
Cái quê một cục ấy
Còn khoe việc thằng Hành
Đi học bơi, vui lắm,
Ở bể bơi Nhà Xanh.
Học bơi thì đồng ý.
Nhưng tiền học thì không.
Mỗi buổi hai tiếng học,
Tức sáu trăm nghìn dồng.
Trời ơi, sao nhiều thế?
Chúng chặt chém chúng mày.
Dạ thưa, ai cũng vậy.
Ai cũng trả giá này.
Chúng cháu là nhất định
Cứ phải cho thằng Hành,
Không được thua chúng bạn,
Học thật giỏi tiếng Anh.
*
Nếu muốn, ta có thể
Đưa khỉ ra khỏi rừng,
Nhưng không đưa được rừng
Ra khỏi đầu con khỉ.
Một ông bác tốt bụng
Có thể khuyên cháu mình,
Nhưng không thể bảo đảm
Chúng sẽ thành thông minh.
HUY CHƯƠNG
Bố tôi, chín tám tuổi,
Tháng trước được huy chương
Vì có công thồ gạo
Nhiều lần ra chiến trường.
Cụ kể thồ hai tạ
Từ Vinh ra Điện Biên
Ăn mất hơn một tạ,
Vì đi mấy tháng liền.
Sang Lào còn hơn thế
Do đường núi và xa.
Mấy lần suýt mất mạng
Vì máy bay “bà già”.
Được huy chương, vui lắm.
Cụ kể rất tự hào.
Cụ bà, chín bảy tuổi,
Nghe, không nói lời nào.
Cụ cũng vui, hẳn thế -
Huy chương kèm theo tiền.
Nhưng chắc cụ ghen tị
Vì cụ thời thanh niên
Cũng dân quân kháng chiến,
Luyện tập chẳng thua ai,
Súng gỗ, quần móng lợn,
Cũng lăn lê bò toài.
Thế mà không được thưởng.
Chỉ hàng tháng đều đều
Nhận trợ cấp già yếu.
Mấy trăm, cũng là nhiều.
Hai cụ ơn đảng lắm.
Ơn chế độ, chính quyền.
Giờ con đàn, cháu đống,
Có nhà và có tiền.
Vừa đấm lưng cho cụ,
Tôi, cũng một ông già,
Nghe mà lòng xúc động.
Tự nhiên mắt lệ nhòa.
Tự nhiên thấy xấu hổ
Vì thói thích phê bình.
Như thể con bất hiếu
Với cha mẹ của mình.
May hai cụ chưa biết
Rằng ông con, rỗi hơi,
Viết bài chê nhà nước,
Không ít khi nặng lời.
GIẬT MÌNH
Giật mình, thấy điểm chuẩn
Trường Công An ở ta
Thuộc vào hàng cao nhất.
Hơn cả Y, Bách Khoa.
Lạ thật, sao thế nhỉ?
Nhất là khi công an
Đang chịu nhiều tai tiếng.
Nguy hiểm, cũng không nhàn.
Gần như là mơ ước
Của thanh niên ngày nay,
Là bất chấp tất cả,
Được vào làm nghề này.
Đúng là rất khó hiểu,
Nhưng chắc không ngẫu nhiên.
Chỉ có thể giải thích -
Ở đây có mùi tiền.
Hoặc - đạo đức xuống cấp,
Trật tự đã không còn,
Người ta chọn bạo lực
Như một cách sinh tồn.
PS
Có cái gì nguy hiểm,
Không ổn trong việc này.
Nó cho thấy thực chất
Của thanh niên ngày nay.
